Epidermis; derinin en dış tabakasıdır ve çoğunlukla keratinosit olarak isimlendirdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Damarsal yapılar içermez. Kalınlığı  vücut bölgesine göre değişmektedir ve su içeriği kalınlığını değiştiren bir faktördür. Epidermiste keratinositler dışında Melanosit, Langerhans ve Merkel hücreleride bulunmaktadır. Keratinositler protein yapısında keratin yapmaktadır. En alt yani dermis ile komşu katmanda keratinositler bölünerek üst katmanlara atılmaktadır. Alt katmanlarda canlı keratinositler en üst katmanda ölmekte ve deriden dökülerek atılmaktadır. Bu sürece keratinizasyon döngüsü-turnover denilmektedir. Normal bir insanda bu süreç 28 günüdür.

 

Epidermis 5 alt tabakadan oluşmaktadır.

1. Stratum basale

2. Stratum spinosum

4. Stratum lucidum

Dermis; epidermal tabakanın altında, cildin ikinci tabakasıdır. Bu tabaka daha kalındır. Dermis ana bileşenleri olan kolajen ve elastin lifleri vardır. Epidermis ile karşılaştırıldığında, çok daha az sayıda hücre ve çok daha fazla lif bulunmaktadır. İki alt katmanı bulunmaktadır.



1. Papiller tabaka; epidermisten sınırları belirgin olan bu tabaka gevşek bağlı doku, sinir lifleri, kılcal, su ve büyük miktarda fibroblastlar içerir. Kolajen lifler daha ince bir ağ tabakası içermektedir.
2. Retiküler tabaka; dermisin alt kısmını oluşturmakta ve hypodermise geçiş alanıdır. Daha yoğun ve kalın bir lif ağına sahiptir ve daha az sinir lifleri ve kılcal içerir. Bu alt katmanda kolajen lifleri kalın demetler halinde toplanır ve çoğunlukla cilt yüzeyine paralel hizalanmıştır.

Dermis; derinin elastikiyet ve direncini sağlamaktadır. Destek dokunun temel yapısını fibroblast hücrelerinin yaptıkları kollajen ve elastin fiberleri oluşturmaktadır. Bunlarda kollajen en önemlisidir. Derinin strese karşı direncini sağlamaktadır. Elastin derinin elastikiyetini sağlamaktadır.

Dermiste damarlar üst ve alt olmak üzere iki ağ tabakası yapmaktadır.

Dermiste düz kaslarda bulunmaktadır. Bunlar "erektör pilli kası"(soğuk ve streste kılların diken diken olmasını sağlamakta), dış genital organlarda(yumurtalık derisinde var ve soğukta testislerin yukarı hareketini sağlamaktadır) ve meme başına yakın bulunan kaslardır. Dermiste çizgili kaslar boyundaki platysma kası, yüzde mimik kaslarıdır.

Dermiste sinir dokusu; Deri vücudun dışa açık en geniş organıdır ve dokunma, basınç ve ağrı duyusunu algılayan duyu yapıları bulunmaktadır. Örneğin; "Meissner corpuscle"; dokunma duyusunu beyine taşır ve daha çok el içi ayak tabanında bulunmaktadır. "Vater-Pacini corpuscle"; basınç duyusunu beyine iletmektedir. Vücut ağırlığını taşıyan anatomik alanlarda ve genital organlarda bulunmaktadır.

Deri altı doku-hypodermis; derinin en alt tabakasıdır. Liposit ismini verdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Lipositler küçük bölmeler yapmakta bunlara panniculus denilmektedir. Endokrin görevleri androjenleri östrojene çevirmektir. Leptin yaparlar bunlarda beyinde tokluk hissini sağlamaktadır.

Deride keratinositler dışındaki hücreler;

Melanositler; Epidermis ile dermisin birleştiği (dermo-epidermal birleşme) yerde keratinositler arasında yer alırlar ve ahtapotun kolları gibi epidermis üst katmanlarındaki keratinositlere uzanırlar. Yaptıkları melanin pigmentini bu hücrelere taşırlar. Melanin keratinositlerin çekirdekleri üzerinde konumlanarak güneşe karşı hücre kromozomlarını korumaktadır.

Merkel hücreleri; oval şekilli, dermo-epidermal birleşme alanında yer alan mekanik basıncı algılayan ve beyine ileten reseptörler taşıyan hücrelerdir. Parmak uçlarında, dudakta, ağız içerisinde ve saç folliküler kılıflarında yer almaktadır.

Langerhans hücreleri; kemik iliği kökenli hücreleridir ve deride dermo-epidermal üzerinde epidermis içerisinde bulunurlar. melanositler gibi dendritleri var. İmmün sistem- savunma sisteminin parçasıdır.

Mast hücreleri; derinin allerjik reaksiyonlarından sorumlu hücrelerdir.  

Ekrin ter bezleri; Vücudun ısı düzenlenmesinden sorumludur. Vücutta 2-3 milyon kadar ekrin ter bezi bulunmaktadır. Sıklıkla el içi ve ayak tabanında olmakla birlikte sırtta yoğun bulunmaktadır.

Günlük terleme miktarı 10 litreye kadar ulaşabilir. Bunun % 99 su, % 0.5 mineral tuzlar (potasyum klorür,demir vs) % 0.5 üre ve organik maddeler (kreatinin, ürik asit...) içermektedir. Terde kana göre daha az düzeyde glükoz, laktik asit, alkol ve eter bulunabilmektedir.

Terdeki üre miktarı kandakine oranla yaklaşık 2 kat fazla amonyak miktarı apokrin terdekine oranla 10 kat azdır.